Verschenen in 'Intermediair' - 03-02-2000
Het Algemeen Dagblad is nagegaan hoe het diegenen vergaan is, die niet als Tweede-Kamerlid zijn teruggekeerd na de verkiezingen van 1998 Dat waren er 54, maar uit AD Magazine van 15 januari bleek dat slechts zeven van hen op dat moment een nieuwe full-time baan hadden.
Andere media hebben hier geen of weinig aandacht aan geschonken, door de lage plaats die het Rotterdamse ochtendblad inneemt in de pikorde van de landelijke dagbladen. Wanneer NRC Handelsblad of De Volkskrant gekomen waren met de berichten over het declaratiegedrag van Peper waarvan nu het AD de primeur had, dan had diens ministerschap het nieuwe millennium niet gehaald.
Nu zijn lang niet alle ex-kamerleden even zielig. Sommigen zijn gewoon met pensioen, anderen hebben wachtgeld tot hun 65ste. Maar er zijn er ook voor wie de bijstand dreigt, en die mogen dan nog blij zijn wanneer de Sociale Dienst niet het feit dat zij ooit hun baan opgegeven hebben voor het kamerlidmaatschap, als onverantwoordelijk gedrag aanmerkt.
Er zijn veel oorzaken aan te geven waardoor het voor ex-kamerleden veel moeilijker geworden is om aan de slag te komen. Zo worden er bij verkiezingen veel minder kamerleden herkozen dan vroeger. Door de heftiger verschuivingen in de kiezersgunst raken partijen soms bijna de helft van hun kamerzetels kwijt. Daarnaast gaan partijen zelf veel minder zachtzinnig met hun zittende kamerleden om.
De tijd dat een kamerlid dat duidelijk niet in de wieg gelegd was voor minister of staatssecretaris, rustig de tijd kreeg uit te kijken naar een burgemeesterschap van een niet te grote gemeente, ligt duidelijk achter ons. En die burgemeesterschappen liggen ook niet meer voor het oprapen.
Veel gemeenten worden samengevoegd, en er wordt allereerst naar gestreefd de burgemeesters die daardoor hun baan kwijtraken ‘onder de pannen’ te brengen. Bovendien hebben de burgemeesterslobbyisten van de landelijke partijen veel macht moeten afstaan aan de vertrouwenscommissies.
De animo om vanuit de landelijke politiek ex-politici aan een nieuwe functie te helpen is helemaal sterk afgenomen, sinds dat bij het CTSV een grote mislukking heeft opgeleverd. En de terugkeerregeling die gold bij de overheid, voorzover die al werkte, is inmiddels opgeheven omdat die niet ook gold in het bedrijfsleven. Even slecht is ook gelijk.
Er zijn niet veel functies waar men op ex-kamerleden te wachten zit. Ze hebben geleerd overal een grote mond over te hebben, maar leidinggeven, ho maar. En bedrijfsmatig denken leer je ook niet in de Tweede Kamer. Daarom krijgen oud-kamerleden het advies bij sollicitaties vooral niet over hun kamerwerk te praten. Maar je zit dan wel met een gat in je curriculum.
Door dit alles heen, proef je vooral de geringe waardering die er in onze maatschappij nog bestaat voor politiek. Het is markt, markt en nog eens markt, wat de klok slaat. Het slechte arbeidsmarktperspectief voor oud-kamerleden zal de animo voor het kamerlidmaatschap er niet groter op maken. Zo dreigt een zichzelf versterkend proces. Het lijkt er niet op, dat de politieke partijen zich de urgentie van dit probleem realiseren.