Verschenen in 'PvdA Leiden' - 12-09-2015
Wie in Leiden een paspoort of een andere identiteitsbewijs wil hebben, moet dat via zijn bankrekening met zijn PIN betalen. Om meerdere redenen is dat ongewenst.
Zo hebben we in Nederland een Muntwet. Die bepaalt welke munten als wettig betaalmiddel gelden. Zo zijn – verrassing - valse munten geen wettig betaalmiddel, en geldt dat ook voor de dukaat, al wordt die wel door het Rijk uitgegeven. Daarbovenop heeft de Europese Raad bepaald dat je niet verplicht bent meer dan vijftig munten tegelijkertijd als betaling aan te nemen.
Je zou dus zeggen dat je de € 67,11 die een paspoort kost geheel met munten mag betalen, als er maar genoeg twee-eurostukken tussen zitten. Wanneer de gemeente alleen betalingen met je PIN pas accepteert, handelt ze in strijd met de wet, want dan weigert ze een wettig betaalmiddel. Omgekeerd mag wel: niemand dwingt de gemeente een PIN-betaling te accepteren.
Nu is het iets ingewikkelder: op de website van het Ministerie van Financiën staat letterlijk: ‘de wet verplicht niemand om wettige betaalmiddelen te accepteren’. Maar dat het op internet staat, betekent nog niet dat het waar is. Een webtekst gaat niet boven een wetstekst. Wat kan wettig betaalmiddel anders betekenen dan dat je er mee kunt betalen en de ander verplicht is het te accepteren. Is iets geen wettig betaalmiddel, zoals meer dan vijftig munten, een dukaat of een PIN-pas, dan kan dat altijd nog worden geaccepteerd, maar hoeft het niet.
Hoe die webtekst tot stand is gekomen weet ik niet, maar ambtenaren kunnen niet op hun eigen houtje een andere betekenis aan de wet geven. Maar je ziet dat wel vaker bij rijksambtenaren: de ene helft besteedt zijn tijd aan het maken van wetten, de andere helft aan trucs om er onderuit te komen.
Wat de gemeente Leiden doet is ook maatschappelijk hoogst ongewenst. De gemeente werkt mee aan het uitbannen van munten en bankbiljetten. Dat moet je alleen al niet willen vanwege storingen bij het elektronisch betaalverkeer. Het NIBUD adviseert daarom altijd contant geld achter de hand te hebben. Maar wat kun je daarmee nog wanneer je als Leidenaar een paspoort wilt?
Elektronisch betalen is ook een beetje onhandig wanneer je een kleinigheid aan een straatmuzikant wilt geven. Wie maar weinig geld te besteden heeft, houdt makkelijker overzicht wanneer dat geld in zijn portemonnee zit dan op zijn bankrekening. Banken zijn ook niet verplicht iedereen als klant aan te nemen. En via je bankrekening bouw je een gegevensbestand op dat een uniek inzicht geeft in je doen en laten. Misschien goed in de strijd tegen het terrorisme, maar dan kun je iedereen ook wel tot een elektronische enkelband verplichten.
De dwang tot elektronisch betalen maakt ook deel uit van een maatschappelijk proces waarbij we steeds meer gedwongen worden de computer te gebruiken. Eerst was dat voor ons gemak, maar het wordt steeds minder vrijblijvend en de bijbehorende kosten wordt steeds hoger, zoals die van een virusscanner.
Daarom gemeente Leiden: houd je aan de wet en accepteer contant geld als wettig betaalmiddel.
In PG, ledenblad van de Leidse afdeling van de Partij van de Arbeid september 2015