Verschenen: 20-05-2013
Af en toe gebeuren er dingen waarvan heel Nederland zich afvraagt hoe dat nu kan. Het lukt niet om een filmrolletje met belastende foto’s uit Srebrenica te ontwikkelen. Een helicopter die in Libië landt om daar een ingenieur op te halen van wie niemand kan vertellen waarom hij zo belangrijk was, valt in handen van Khadaffi. En nu zijn er de twee arrestaties op Koninginnedag op de Dam, live op de televisie. Nuttig, cameratoezicht op het werk van de politie.
Burgemeester Van der Laan had van tevoren duidelijk gezegd dat demonstraties van individuen waren toegestaan, en de politie liet ook een bos bloemen bezorgen bij de slachtoffers om zich te verontschuldigen. Niet voor niets is er dan ook door de politie een uitgebreid feitenrelaas uitgebracht, dat door Van der Laan aan de gemeenteraad is aangeboden.
Dat relaas is af en toe hilarisch, maar er is weinig commentaar op gekomen. Kennelijk vindt journalistiek Nederland dat Hans Maessen en Joanna van der Hoek nu wel genoeg aandacht hebben gekregen. Er zijn ook ergere dingen dan anderhalf uur doorbrengen in een oncomfortabele arrestantenbus. Heleen S. vertelt in Halve lucht hoe zij zo door het halve land vervoerd werd. Dat helpt ook mensen te laten bekennen.
Het is echter meer dan een incident. Het roept de vraag op hoe de politie eigenlijk functioneert, en welke greep de autoriteiten daar op hebben. Het past in een patroon. Bij de schietpartij in Alphen aan den Rijn werd de burgemeester niet door de politie maar door een voorbijganger geïnformeerd, en werd hem daarna ook essentiële informatie onthouden. In Haren deed de politie ook niet wat er was afgesproken. http://www.paulbordewijk.nl/artikelen/511
Er zijn ook eerder incidenten geweest met politieagenten die een eind maakten aan volstrekt legale meningsuitingen, of daarbij onvoldoende bescherming boden. Toen Ayaan Hirsi Ali bedreigd werd vanwege haar kritiek op de islam, kreeg zij het advies maar niet meer in het openbaar te verschijnen. De politie vond ook dat je een film over Ajax maar beter niet in Utrecht kunt draaien. In Rotterdam vonden ze ‘Gij zult niet doden’ al een provocatie. En wie met een enkel bordje zijn afkeer van de monarchie belijdt, loopt het risico gearresteerd te worden zonder dat daar enige wettelijke basis voor is.
Dat heeft te maken met de botsing tussen verschillende sociale milieus. Politieagenten behoren tot de laag opgeleiden in dit land. Ze stemmen vaak PVV, en hebben weinig affiniteit met de PvdA’ers en GroenLinksers op het Stadhuis. Ze hebben ook weinig op met pluriformiteit, maar des te meer met orde en gezag, en voelen een grote persoonlijke loyaliteit aan het Koningshuis. Demonstreren tegen de monarchie op de Dam is voor hen een combinatie van ordeverstoring en majesteitsschennis, en dat kunnen ze moeilijk accepteren.
Daar had Van der Laan ook rekening mee gehouden. Er was een videoboodschap voor de agenten, waarin hun gevraagd werd eventueel ‘op hun tanden te bijten’. Dat sloeg dus op situaties waar zij zelf wel zouden willen ingrijpen, maar de burgemeester dat niet wilde. En voor het geval de politie vermoedde dat een uitlating strafbaar was, kon er contact opgenomen worden met een officier van justitie in het actiecentrum. Wijs geworden vertrouwde men dat oordeel niet toe aan de agenten die ter plaatse moesten optreden.
Toch vonden er twee arrestaties plaats waarvoor de politie later zijn verontschuldigingen aanbood. Dat wordt nu verklaard uit allerlei toevallige omstandigheden. Hans Maessen stond volgens eigen zeggen al vanaf 8 uur op de Dam met een bord ‘Geen monarchie maar een democratie’, maar werd vlak voor de balkonscène ineens door een agent herkend als een van de ‘potentieel gevaarlijke eenlingen’ die van de Dam geweerd moesten worden. Om die types te herkennen was er een boekje met foto’s gemaakt, maar daar stonden geen personalia bij, ‘uit privacy oogpunt’. Koningin Beatrix mag nog blij zijn dat ze niet gearresteerd is omdat agenten haar voor Sanne Wallis de Vries aanzagen.
Toen Maessen zich identificeerde moest dat bij het beleidscentrum gecontroleerd worden, maar volgens het feitenrelaas werkte de draadloze verbinding niet. ‘Filmrolletje’ denk ik dan. Maessen zelf lukte het wel met zijn mobiel te bellen. Zouden ze die portofoons gewoon afgezet hebben om ongestoord door de softies in het beleidscentrum te kunnen strijden voor Koningin en Vaderland, en niet op hun tanden te hoeven bijten? Zo werd ons geliefde vorstenhuis het uitzicht bespaard op twee demonstranten die de Oranje-consensus verstoorden, nadat volgens Maessen een poging om ze aan het gezicht te onttrekken met een spandoek was mislukt..
Een agent die wel de naam kende van de potentieel gevaarlijke eenling wiens portret in het boekje stond, constateerde dat die naam afweek van die op het rijbewijs van Hans Maessen, maar nam voor het gemak maar aan dat dat rijbewijs dan wel vervalst zou zijn. Daar zien we weer de tunnelvisie bij de politie die al menig onschuldige achter de tralies gebracht heeft.
Terwijl heel Nederland kon zien dat Maessen gearresteerd werd, was er op het beleidscentrum kennelijk niemand die naar de televisie keek, want daar lieten ze een tweet uitgaan waarin dat tegen werd gesproken. Kennelijk was er toen wel contact met de Dam mogelijk, maar kreeg men daarbij niet te horen dat wanneer de gearresteerde man al niet Hans Maessen was, hij in ieder geval wel een rijbewijs op die naam had.
De gang van zaken rond de arrestatie van Van der Hoek is nog vreemder: verschillende hierbij betrokken agenten geven daar een andere verklaring voor. Er was kennelijk niet één leidinggevende die hiervoor het bevel gegeven had.
Dat de werkelijkheid altijd weer fantastischer is dan je zelf kunt bedenken, blijkt uit wat er na de arrestaties gebeurde. Een arrestantenbus moest de twee oproerkraaiers nu naar het hoofdbureau brengen, maar die werd niet doorgelaten door een andere politieambtenaar omdat de weg vrij moest blijven. Zo verliep er een uur vanaf de arrestatie voor men op het hoofdbureau arriveerde. Daar wist men niet wat de reden van de arrestatie was, want toen was er kennelijk weer geen contact mogelijk. Een half uur later heeft de Hoofdofficier van Justitie toen maar tot vrijlating besloten en zijn er excuses aangeboden.
Wanneer dit allemaal waar is zijn er wel heel veel knulligheden begaan De portofoons werkten niet. Op het beleidscentrum keek men niet naar de televisie-uitzending. De politie op de Dam handelde op grond van een boekje met te verwijderen personen waar de namen niet bijstonden. Er waren geen goede afspraken over de route van de arrestantenwagen.
Je kunt alleen maar constateren dat de politie geluk gehad heeft dat er maar twee demonstranten waren, die zich uiterst beheerst gedroegen. Waren er twintig demonstranten geweest die op verschillende plekken om dezelfde tijd waren opgedoken, dan was er een complete chaos ontstaan, alleen al door al die arrestantenbussen die er niet door mochten. Misschien waren er wel agenten in burger aangehouden door concurrerende arrestatieteams, en waren die van de zenuwen op elkaar gaan schieten. Kortom: houd je veilig.
Niet elders gepubliceerd