Zoek op trefwoord :
Vluchten kan niet meer
Verschenen in 'Intermediair' - 29-06-2000

De Tweede Kamer is akkoord gegaan met de nieuwe vreemdelingenwet van staatssecretaris Job Cohen. Die wet heeft tot doel de toelatingsprocedures van asielzoekers te vereenvoudigen, zodat wie ten onrechte een beroep doet op onze gastvrijheid, eerder kan worden uitgewezen.

De discussie ging vooral over de vraag welke middelen geoorloofd zijn om dit doel te bereiken. Het doel zelf, alleen diegenen toelaten die zich kunnen beroepen op internationale verdragen, stond nauwelijks ter discussie. Dat betekent dat alleen wie om persoonlijke redenen gerede kans maakt vervolgd te worden, aanspraak kan maken op onze gastvrijheid.

Toch heeft Nederland zich lang niet altijd zo terughoudend opgesteld. Tijdens de Eerste Wereldoorlog ving Nederland meer dan een miljoen Belgen op. Die hadden natuurlijk lang niet allemaal anti-Duitse propaganda verspreid, het feit dat ze niet onder een Duitse bezetting wilde leven was genoeg.

Zo zijn er tijdens de Tweede Wereldoorlog ook nooit uit Nederland afkomstige Engelandvaarders teruggestuurd omdat ze geen persoonlijke reden hadden om voor vervolging te vrezen, en de Engelsen de indruk hadden dat het avonturiers waren die vonden dat er in Nederland te weinig te eten was.

Ook tijdens de Koude Oorlog werd het gebrek aan burgerrechten in het Oostblok als voldoende argument beschouwd om iedereen toe te laten die het lukte om het ijzeren gordijn te passeren. Niet alleen hadden de Westduitsers geen behoefte om na te gaan of vluchtelingen uit de DDR niet eerder economische motieven hadden dan politieke, elke sporter die in het westen asiel vroeg was overal welkom. Dat gold ook voor Hongaarse vluchtelingen na de opstand in 1956, maar even goed voor Chilenen die weg wilden na de moord op Allende. Ook zij waren welkom in Nederland zonder dat hun motieven getoetst werden.

Maar niet altijd waren we zo gastvrij. Voor de oorlog is menig joodse vluchteling uit Duitsland aan de Nederlandse grens teruggestuurd. En allang is het niet meer zo, dat schending van de mensenrechten op zichzelf voldoende reden is om vluchtelingen op te nemen. Irak mag een politiestaat zijn, waarmee wij ons in feitelijke staat van oorlog bevinden, dat wil nog niet zeggen dat elke Irakees hier zo maar binnen mag. Wat denken ze wel.

Evenmin is de manier waarop vrouwen in Iran en Afghanistan onderdrukt worden voldoende reden om vluchtelingen uit die landen zonder meer toe te laten. Niet voor niets waarschuwen Frits Bolkestein en Paul Scheffer tegen Islamitische fundamentalisten in ons land. Dat het hier juist gaat om slachtoffers van datzelfde fundamentalisme, is een niet terzake doend detail.

Dat we ons zo gastvrij opstelden tegen vluchtelingen uit het Oostblok, kwam omdat we zelf bang waren voor de Sovjet-Unie, maar ook omdat het om weinig mensen ging. In het licht van onze huidige pogingen om vluchtelingen te weren, was onze verontwaardiging over de Berlijnse muur behoorlijk hypocriet. In 28 jaar zijn daar nog geen 80 slachtoffers gevallen, niet zo heel veel meer dan recent bij één poging van illegale Chinezen om per veerboot Engeland te bereiken. Maar nu zouden we het liefst om West-Europa één Berlijnse muur neerzetten.