Zoek op trefwoord :
Strak geregisseerd
Verschenen in 'Intermediair' - 06-07-2000

Volgens Kok en Netelenbos blijft de aanleg van de Betuwelijn een hele verstandige strategische beslissing. Grote bedrijven verwachten echter niet dat er zoveel treinen over gaan rijden dat ze voor het recht om de Betuwelijn te exploiteren ook maar een fractie van de aanlegkosten willen betalen. Voor de omwonenden die in hun huis konden blijven, is dat een hele geruststelling. In de buurt waar ik woon zouden we graag zien, dat het er met Schiphol net zo voorstond.

De Algemene Rekenkamer heeft de staf gebroken over de manier waarop er bij de beslissing over de aanleg van de Betuwelijn is omgegaan met prognoses, maar daar hadden we de Rekenkamer niet voor nodig. Daarvoor heb je genoeg aan het boek dat projectleider Hans Boom in 1997 gepubliceerd heeft over de ‘Slag om de Betuweroute’.

Boom beschrijft de toestand op het departement van Verkeer en Waterstaat, toen Annemarie Jorritsma daar in 1994 minister was geworden. Die was als Kamerlid tegen de Betuweroute, maar ‘in haar nieuwe functie zou Jorritsma de spoorlijn wel degelijk moeten verdedigen’. Ambtenaren hebben nu eenmaal graag dat de minister zich loyaal tegenover het departement opstelt.

Om haar de tijd te gunnen de bocht te nemen, suggereerde de secretaris-generaal de instelling van een commissie, onder voorzitterschap van de huidige minster van Onderwijs Loek Hermans. Die commissie doorliep volgens Boom een denkproces dat door commissiesecretaris Roel Bekker ‘strak werd geregisseerd’, en dat resulteerde in het advies om de Betuwelijn wel aan te leggen, maar alleen wanneer de lasten voor het wegtransport sterk omhoog zouden gaan. Anders zou de rails onvoldoende gebruikt gaan worden.

Opgelucht nam de meerderheid van de Tweede Kamer kennis van dit advies. Nu men in de regering zat, ervoer de VVD meer dan daarvoor de druk van de vervoerslobby, die zich beklaagde op dit punt bij de PvdA meer gehoor te vinden dan bij de VVD. Men greep het advies van de Commissie Hermans met beide handen aan om een andere standpunt in te nemen, zij het op één kleine voorwaarde: dat van die hogere lasten op het wegtransport, dat was natuurlijk onzin. En de PvdA was de hele tijd al voor de Betuwelijn. Die ging dus niet moeilijk doen over een conditie die men zelf nooit gesteld had.

Het kwam erop neer, dat iedereen blij was dat het conflict tussen PvdA en VVD uit de wereld was, en dat de vraag hoeveel treinen er nu eigenlijk over de Betuwelijn zouden gaan rijden daaraan volstrekt ondergeschikt gemaakt werd. De Betuwelijn werd een daad des geloofs, en is dat nog steeds. Wat zijn nou prognoses, zegt Tineke Netelenbos. Ze toonde zich daarmee een volgeling van Boer Koekoek: “Cijfers zeggen me niets, feiten moet ik hebben”.

Maar in één ding moet ik haar gelijk geven: wanneer het gebrek aan bedrijfseconomisch perspectief vijf jaar geleden geen beletsel was om de lijn aan te besteden, kan het geen reden zijn die aanleg weer af te blazen nu het grootste deel van het geld al is uitgegeven.