Januari

In een opinieartikel in NRC Handelsblad spreken de economen Jacobs en Bovenberg hun tevredenheid uit over de verhoging van de AOW-gerechtigde leeftijd naar 67 jaar. Wat hun vooral aanspreekt is de uitspraak van Wouter Bos dat ook voor ouderen geldt dat wie kan werken ook moet werken. Alleen zou dat ook boven de 67 moeten gelden. Daarom pleiten zij voor afschaffing van het algemene ouderdomspensioen, en willen zij in plaats daarvan een individuele toetsing of mensen nog kunnen werken.

Op een verkiezingsbijeenkomst in Heerenveen distantieert Bos zich hier nadrukkelijk van. Hij noemt afschaffing van het ouderdomspensioen ‘asociaal’. Onder groot enthousiasme van zijn aanhangers roept hij: ‘zevenenzestig is zevenenzestig’.

Februari

Tijdens een verkiezingstoespraak in Almere hekelt Geert Wilders de obsessie met maagdelijkheid onder Turken en Marokkanen. Hij noemt die ‘onnederlands’, en een van de oorzaken van de komst van importbruiden. Daarom wil hij dat voortaan alle bruiden van islamitische afkomst gynaecologisch onderzocht worden. Voor wie nog maagd blijkt te zijn, gaat een vliestaks van € 10.000 gelden.

Maart

Een dag na de gemeenteraadsverkiezingen brengt de Nederlandse Broederschap van Burgemeesters het rapport De wethouder onder dak uit. Daarin dringen de burgmeesters er bij de gemeenteraden op aan zo veel mogelijk wethouders van buiten de gemeente te benoemen. Voorzitter Hoogklimmer licht dit op een persconferentie toe: ‘Wethouders van buiten hebben vaak een frisse blik, trekken zich minder aan van lokale verkiezingsprogramma’s, zorgen zo voor een nieuwe dynamiek, en zijn binnen het college veel meer een bondgenoot van de burgemeester.’

Een probleem is wel dat wethouders van buiten de gemeente vaak moeite hebben passende woonruimte te vinden. Daarom bepleit de Broederschap dat er ook voor wethouders ambtswoningen komen. ‘Je kunt je voorstellen dat elke gemeente zo zijn eigen collegebuurtje krijgt.’

April

In een terugblik op de aanslag op de Koninklijke familie door Karst Tates eist De Telegraaf dat het Republikeins Genootschap zich nadrukkelijk van diens handelen distantieert. ‘Het Republikeins Genootschap mag zich voordoen als een gezelschap prominenten die zich verre houden van terreurdaden, niet te ontkennen valt dat de hetzerige sfeer rond ons geliefde Vorstenhuis die de laatste tijd ontstaan is, mede het gevolg is van onverantwoord geschrijf in blaadjes als De Republikein.’ De krant hekelt vooral het respectloze geschrijf over de zogenaamde onechte dochters van Prins Bernhard, ‘een man die vooraan gestaan heeft in de strijd tegen de Duitse bezetter, en zich daarbij elke ochtend liet inspireren door de Krant voor Wakker Nederland’.

Daarom eist De Telegraaf dat de republikeinen hun verantwoording nemen. Bij wijze van service aan abonnees die deze boodschap persoonlijk willen ondersteunen, vermeldt De Telegraaf de ledenlijst van het Republikeins genootschap, met adressen, telefoonnummers en e-mail adressen.

Mei

Tijdens de parlementaire enquête naar de oorzaken van de kredietcrisis wordt ook Gerrit Zalm gehoord over zijn rol bij DSB. Deze houdt vol dat hem geen enkele blaam treft. ‘In de eerste plaats was alles wat DSB deed honderd procent volledig legaal. In de tweede plaats wist ik er niets van. In de derde plaats heb ik van het begin af aan geprobeerd er een eind te maken.’

Juni

Burgemeester Leers van Maastricht lost op het Vrijthof het startschot voor de Ronde van IJsland. Helaas is het wegens geldgebrek niet mogelijk gebleken de overtocht naar IJsland te maken. Zelfs Schotland zat er niet in. Daarom eindigt de wielerwedstrijd na één etappe op het Amsterdamse Frederiksplein, waar president Nout Wellink van de Nederlandse Bank de prijzen uitreikt.

Juli.

Eurocommissaris Neelie Kroes stapt op uit onvrede met het gebrek aan gewicht van haar portefeuille. ‘Voor de rol van lichte vrouw ben ik niet in de wieg gelegd.’ Zij gaat iets geheel nieuws doen. Kroes gaat werken voor uitgeverij Frisia, en gaat zich daar samen met Mabel Wisse Smit wijden aan de uitgave van de Parelbergreeks, een serie boeken voor oudere gangstermeisjes.

Augustus

Het kabinet kondigt aan dat vanaf dit jaar de Macro Economische Verkenningen van het Centraal Plan Bureau niet langer gepubliceerd zullen worden. Op een persconferentie licht Wouter Bos dit toe: ‘De Wet Openbaarheid van Bestuur maakt nadrukkelijk een uitzondering voor persoonlijke beleidsopvattingen van ambtenaren. De praktijk van de afgelopen jaren heeft geleerd dat de voorspellingen van het CPB niet meer zijn dan dat. Door ze te publiceren wekken wij ten onrechte de indruk dat de betekenis daarvan verder reikt.’ Desgevraagd vertelt hij dat het Kabinet wel de beschikking krijgt over de MEV.

Dezelfde avond toont Frits Wester de MEV in RTL-Nieuws, en geeft hij de belangrijkste conclusies weer. Balkenende geeft de Rijksrecherche opdracht een onderzoek in te stellen naar het lek, dat zoals gebruikelijk nergens toe leidt.

September

In de Troonrede kondigt de regering aan dat er voortaan in het hele land alcoholcontroles achter de voordeur zullen plaats vinden. Volgens minister Guusje ter Horst leidt overmatig drankgebruik tot veel ongelukken in huis, maar vooral ook tot veel huiselijk geweld, waar de overheid tegen moet optreden. Daarom zal advies gevraagd worden aan de Gezondheidsraad welk promillage alcohol binnenshuis nog toelaatbaar is. Bij de controle kan ook worden nagegaan of er niet te veel gerookt wordt, en of de kinderen tijdig in bed liggen.

Op een persconferentie laat zij weten dat de maatregel ook voor alleenstaanden gaat gelden: ‘we willen geen discriminatie’.

Oktober

Er is veel kritiek op het milieubeleid van minister Jacqueline Cramer, vooral nadat zij toestemming heeft verleend voor de bouw van vier kolencentrales. In een uitgelekte SMS eist PvdA-Kamerlid Diederik Samsom dat het milieubeleid ‘meer smoel’ krijgt. Onder druk hiervan kondigt Cramer een verscherping aan van het beleid om afval te scheiden. Flessen mogen vanaf volgend jaar pas in de glasbak nadat het etiket ervan is afgeweekt en bij het oud papier is gelegd. Wouter Bos noemt het een ‘milieumaatregel met allure, die laat zien dat het milieuhart van Jacqueline Cramer nog altijd op de goede plaats zit’.

November

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken brengt het Nyenrode Centre for Local Governance het rapport Transparancy in Local Politics uit. Daarin wordt het huidige bestuursmodel van de gemeenten als hopeloos achterhaald aangemerkt: ‘De verkiezing van gemeenteraadsleden door de inwoners doet denken aan de verkiezing van bestuursleden van woningcorporaties en bejaardenhuizen door de bewoners, zoals men dat in de jaren zeventig wilde. Dat was een typisch geiten-wollensokken idee dat allang verlaten is. Het leidt tot zinloze politisering, en er is zo geen enkele garantie voor kwaliteit. Hoe vaak laten gemeenteraadsleden niet het belang van de inwoners prevaleren boven dat van de gemeente?

Vanuit de governance gedachte bepleit de Nyenroders dat de minister van Binnenlandse Zaken voor elke gemeente een kleine Raad van Toezicht van professionals benoemt, die dan een burgemeester aanwijzen die als directeur-bestuurder van de gemeente gaat optreden. Daartoe zou een wet Modernisering Gemeentelijk Bestuur moeten worden ingediend.

In een reactie laat voorzitter Franssen van het IPO weten dit ook voor de provincies als een goed bestuursmodel te beschouwen. Wel pleit hij ervoor dat de leden van de Raden van Toezicht van de gemeenten worden geselecteerd door de Commissaris van de Koningin. ‘Die staat dichter bij de lokale problematiek.’

December

Het bestuur van de Partij van de Arbeid wil dat de partij beter zichtbaar wordt voor de klassieke handarbeidersaanhang. Dat moet ook in de namen van de kandidaten tot uitdrukking komen. Daarom wil men dat Mariette Hamer en Paul Tang gezamenlijk als lijsttrekker bij de Tweede-Kamerverkiezingen gaan optreden. ‘Hamer en Tang, dat moet onze kiezers aanspreken,’ licht voorzitter Lilianne Ploumen toe. Op drie en vier staan het huidige Kamerlid Anja Timmer en staatssecretaris Frans Timmermans.

In B&G december 2009.