De gemeente wil het beheer van de openbare ruimte onderbrengen in een overheids N.V. De gemeente heeft dan niet meer de rechtstreekse zeggenschap over het beheer, maar treedt als opdrachtgever op, en zal daartoe een contract moeten sluiten de nieuwe N.V. De vraag is wat je daarmee opschiet. Het opstellen van een goed contract is een hels karwei. Daar zijn extra ambtenaren voor nodig. Daar staat dan misschien tegenover dat je dan ook precies duidelijk maakt wat er moet gebeuren, maar dan moet je dus ook wel van elk plantsoen vastleggen of er tulpen of narcissen groeien, en hoe vaak het gras wordt gemaaid.

Je raakt zo wel de flexibiliteit kwijt. Wanneer er festiviteiten zijn waarna er extra moet worden geveegd, of er een verzakking optreedt op een plek waar nog geen onderhoud is voorzien, moet er eerst onderhandeld worden over meerwerk, in plaats van dat de directeur van de gemeentelijke dienst gewoon wat schuift met het werk.

Een dergelijk vorm van uitbesteding betekent niet dat het gemeentebestuur door de burgers minder verantwoordelijk wordt gehouden. Gemeenteraadsleden hebben alleen minder mogelijkheden om met klachten ook wat te doen. Zijn de papierbakken vol? Daar gaat de NV over! Kun je je fiets niet meer stallen op de Stationsweg? Helaas pindakaas! Onlangs klaagde onze fractievoorzitter Henny Keereweer op zijn weblog over het abonnementensysteem bij de Stadsgehoorzaal. Daar gaat het gemeentebestuur nu al niet meer over. Of vindt men dat juist comfortabel: als raadslid mee te kunnen klagen met de burger zonder er iets aan te hoeven doen?

De doorslaggevende reden voor deze operatie lijkt dat men zo kan bezuinigen, omdat nieuwe medewerkers dan niet meer onder de ambtenaren-CAO vallen, en minder gaan verdienen. PvdA-wethouder Marc Witteman wil marktconforme beloningen. Daarom zijn de bonden ook tegen. In de jaren tachtig keek de PvdA heel anders aan tegen de honorering van vuilophalers en stratenmakers. Toen maakten we ons druk om toelagen voor vuil en zwaar werk. Dat was niet marktconform, want met de werkloosheid van die tijd kon je zonder zo’n toelage ook wel aan mensen komen. Het ging er toen om dat mensen die voor de gemeente werkten recht hadden op een fatsoenlijk bestaan.

Nu leven we in de tijd dat beloning marktconform moet zijn, sommige mensen denken dat het Marc conform is. Dat betekent een hoger salaris voor wie toch al veel verdient, en minder geld voor wie het toch al niet breed heeft. Ook de postbezorgers en de mensen in de thuiszorg zijn de pineut. Van de PvdA mag het allemaal, want zeg nu zelf: wat hebben die mensen te klagen als je ze vergelijkt met AIDS-patiënten in Afrika of Roma’s in Hongarije.

Maar de slachtoffers van het Marc conform belonen hebben wel stemrecht. Niet voor niets stemden juist de mensen met lage inkomens tegen de Europese Grondwet. Bij de raadsverkiezingen van 1986 kreeg de PvdA in Leiden Noord 56% van de stemmen, in 2006 nog maar 31%. Ik denk niet dat er volgend jaar meer zullen zijn.