Waarom discussiëren we over de AOW-leeftijd? De directe aanleiding is de kredietcrisis. Die maakt forse ingrepen in de staatsuitgaven noodzakelijk, en de enige ingreep waar de coalitiepartijen het over eens konden worden was het verhogen van de AOW-leeftijd. Dat hadden alle drie de partijen in hun verkiezingsprogramma afgewezen, en dus moest het wel een goede maatregel zijn. Nu wil men de eerste tranche van die maatregel pas in 2020 laten ingaan, maar je zou zeggen dat de overheidsfinanciën dan toch wel weer op orde zijn. De kredietcrisis is dus geen goed argument.

Een beter argument is de vergrijzing. Daar waren alle partijen echter al mee op de hoogte toen ze hun verkiezingsprogramma opstelden. Het argument is ook minder sterk dan je op het eerste gezicht denkt. Op p. 7 van de Volkskrant van 15 oktober staan een aantal grafieken waarmee de krant als een neoliberale Pravda het regeringsbeleid uitlegt. De laatste grafiek laat zien hoe de AOW-uitgaven als percentage van het bruto binnenlands product zijn gestegen. Dat moet ons overtuigen van de noodzaak dat de AOW wordt aangepakt.

Die stijging heeft zich echter voorgedaan tot de jaren zeventig. Dat kwam niet door de vergrijzing, maar omdat toen pas de AOW is opgetrokken tot het sociaal minimum. Daarna zien we de AOW-uitgaven weer enigszins dalen, van 6% naar ongeveer 5% nu. Toch is het percentage 65-plussers in die tijd al aanzienlijk gestegen. Hoe kan dat?

Dat komt omdat het BBP per inwoner veel sterker gestegen is dan de AOW-uitkering. Er zijn veel meer mensen gaan werken, en ze verdienen ook meer. Er zijn minder industrie-arbeiders, en meer accountants. Die ontwikkelingen gaan ook in de toekomst door. Het aantal werkende vrouwen neemt nog steeds toe, en ook de leeftijd waarop men ophoudt met werken gaat omhoog. Daar is nog heel veel ruimte ook als de AOW bij 65 blijft ingaan.

Bovendien zijn er steeds meer mensen met een goed pensioen, die daarover ook heel wat belasting betalen. Die belastinginkomsten nemen nog toe met de geleidelijke fiscalisering van de AOW-premie waartoe inmiddels besloten is. De vroegere CDA-politicus Bert de Vries is een van de mensen die heeft laten zien dat we ons over de betaalbaarheid van de AOW echt geen zorgen hoeven te maken.

Ik denk dat de echte reden voor de AOW-ingreep een andere is: jaloezie. Als 66-jarige die veel op reis gaat, krijg je regelmatig opmerkingen te horen in de trant van: nou nou, jullie doen maar. Voor ons maakt de AOW echter niet zo’n groot deel van het inkomen uit. Dat is anders voor wie maar een klein pensioentje heeft. En daar zijn mensen bij die echt uitgekeken hebben naar hun AOW, omdat ze daarvoor nog veel minder te besteden hadden. Maar dat zijn mensen die je als politicus niet in je kennissenkring hebt.

Nu de verhoging van de AOW-leeftijd toch pas in 2020 ingaat, is er geen reden dat de Tweede Kamer daar nog voor de verkiezingen over beslist. Laten we bij de opstelling van een nieuw verkiezingsprogramma daar rustig over praten. Dan kan na de verkiezingen onze Tweede-Kamerfractie op basis daarvan over het wetsontwerp stemmen.

Zie voor een discussie nav deze column www.leiden.pvda.nl