Zoek op trefwoord :
De steentjes van Balkenende
Verschenen in 'PvdA Leiden' - 17-03-2009

De nieuwe cijfers van het CPB zijn net zo slecht als iedereen al vreesde. De meeste economen voorspellen dat het in 2011 weer beter gaat, maar het is mij niet duidelijk waar ze dat op baseren.
In een dergelijke tijd heb je een premier nodig die weet waar het over gaat, en in ieder geval een beetje vertrouwen kan inboezemen. Zoals Barack Obama. Desnoods Sarkozy, of Angela Merkel. Zo’n premier hebben wij niet. Toen Balkenende het slechte nieuws openbaar maakte, kwam hij niet verder dan dat ‘iedereen zijn steentje moet bijdragen’. Het was volstrekt onduidelijk wat hij daarmee bedoelde. Komt er een nationaal crisisfonds? Waarom dan niet het gironummer daarvan in beeld gebracht tijdens de uitzending?
Balkenende maakte de indruk dat de regering radeloos is. En we weten uit de geschiedenis dat dan het land reddeloos is. Dat maakt het volk redeloos. Ik hoop niet dat daardoor de steentjes waar Balkenende om vraagt door de ruiten van regeringsgebouwen worden gegooid.
Toch heb ik wel een beetje een idee wat Balkenende wil. Tijdens de vorige crisis heeft het tweede kabinet Balkenende de crisis misbruikt om schaamteloos de verzorgingsstaat te ontmantelen. Alexander Pechtold is daar nog steeds trots op. Balkenende verklaarde ook het herstel uit die ontmanteling, terwijl de credits veel meer hadden moeten gaan naar de vakbeweging vanwege de bereidheid tot loonmatiging.
Wanneer het goed gaat, gaan de belastingen en de premies omlaag, wanneer het slecht gaat de uitkeringen. Dit jaar wordt er veel minder WW-premie geheven dan vorige jaren, omdat het WW-fonds er goed bijstond. Nu er ineens een veel groter beslag op het fonds dreigt, gaat de discussie niet over verhoging van de premie, maar over inperking van de uitkeringen.
Het zijn vooral de slachtoffers van de crisis die hun steentje moeten bijdragen. Wie een partner heeft die zijn WW-uitkering kwijt is, verliest het recht op wat Femke Halsema de ‘aanrechtsubsidie’ noemt. De AOW moet later ingaan, waarmee het perspectief voor ouderen die worden ontslagen nog somberder wordt. De regering garandeert wel de hypotheken die ING in zijn overmoed verstrekt heeft in Amerika, maar niet de Nederlandse pensioenen.
Geen kabinet kan maken dat Nederland zonder kleerscheuren uit deze crisis komt. We verkopen veel minder aan het buitenland, al kunnen we wel profiteren van de ‘weglekeffecten’ van stimuleringsprogramma’s in Frankrijk en Duitsland. Daarom is het vreemd dat Nederland zo bang is voor de weglekeffecten van een eigen stimuleringsprogramma, door die angst laten we ons bij het klimaatbeleid en ontwikkelingshulp ook niet leiden.
Maar voor de binnenlandse vraag is het ook het vertrouwen van belang. De boodschap die het kabinet uitstraalt is vooral: wees blij dat je nog werk hebt, maar geef je geld niet uit, want als je werkloos wordt kunnen we maar weinig voor je doen. Dat alleen al maakt dat mensen veel minder uitgeven. Dat komt ook door het optreden van Balkenende. Het enige steentje dat hij nog kan bijdragen is plaats maken voor een CDA’er die wel vertrouwen uitstraalt.


In PG, ledenblad van de Leidse afdeling van de PvdA, maart 2009.