Toen ik mijn vorige column schreef, op 17 september, stond de PvdA in de peilingen van Maurice de Hondt op 15 zetels. Het leek mij dat de partij toen behoefte had aan een woord van troost, en ik wees er daarom op dat D66 in twee jaar zijn aanhang verviervoudigd had. Als ons dat ook zo lukken, zouden we toch nog op 60 zetels uitkomen.

Er kwam op deze column maar één reactie, van de wereldberoemde verkiezingsdeskundige Olaf Tulen. Die achtte herstel van de PvdA volstrekt onmogelijk. Alleen in Leiden kon het misschien nog wat worden. Tulen realiseerde zich kennelijk niet welke rampzalige gevolgen het RGL-drama heeft voor het vertrouwen onder de Leidse bevolking in het stadsbestuur, zie het Leidsch Dagblad van 18 november. De woede daarover zal vooral neerkomen op het hoofd van de PvdA.

Inmiddels zijn we ruim twee maanden verder. En kijk nu eens! Volgens de laatste peiling van Maurice de Hondt staan we nu op 29 Kamerzetels (zie https://n4.noties.nl/peil.nl/ ). Dat is bijna een verdubbeling. We zijn weer de op een na grootste partij, met nog slechts één zetel verschil met het CDA. Ik kijk nu al uit naar de volgende peiling.

Onze (virtuele) winst is niet te danken aan het realiseren van specifieke socialistische programmapunten, maar aan het daadkrachtige optreden van het kabinet in de kredietcrisis. Daarmee is de aandacht verschoven is van het integratievraagstuk naar de economie, en op dat punt hebben de meeste kiezers meer vertrouwen in de PvdA. Het gaat niet meer om kut-Marokkanen maar om kutbankiers.

Het vertrouwen in Wouter Bos als minister van Financiën is sterk toegenomen, en ook daarvan profiteert de PvdA. Aan Mariette Hamer hebben we het niet te danken, die scoort onder de fractievoorzitters alleen hoger dan Wilders, Thieme en Verdonk. Opvallend is dat onder de PvdA-kiezers het vertrouwen in het kabinet ook sterk is gestegen, net als in de politiek in het algemeen, en zelfs in Balkenende.

Nu was mijn bedoeling met mijn vorige column niet een voorspelling te doen dat de PvdA zich zou herstellen, en zeker niet naar het nooit daadwerkelijk gerealiseerde aantal van 60 zetels. Hoger dan 53 zijn we nooit gekomen. Waar het mij om ging was dat de kiezers vluchtiger zijn dan ooit, en elke overwinning maar ook elke nederlaag in een jaar weer in zijn tegendeel kan zijn omgeslagen En dat laatste hebben we de afgelopen twee maanden bij de PvdA gezien.

Dat betekent tegelijkertijd dat we niet weten of we de winst van de afgelopen twee maanden zullen kunnen vasthouden. Iedereen hoopt natuurlijk dat het met de crisis uiteindelijk mee zal vallen. Maar wanneer dat betekent dat daarmee de aandacht weer verschuift naar het integratievraagstuk, pakt dat voor de PvdA electoraal niet goed uit. Dat betekent natuurlijk niet dat je niet moet hopen dat we aan een crisis ontkomen. Bovendien: wanneer de crisis doorzet, kan de woede daarover even goed op de PvdA neerkomen. Wanneer op grote schaal mensen hun geld gaan oppotten, en daardoor de vraag wegvalt, kan de staat niet zo maar het daardoor wegvallende inkomen compenseren.

Ik ben dus benieuwd naar mijn volgende column: hoe zullen we er over twee maanden voorstaan?