In zijn film Fitna toont Wilders allerlei vormen van door de Islam geïnspireerd geweld. Hij geeft ook citaten uit de Koran die dat geweld legitimeren en ertoe aanzetten. Zijn oproep is daarom de Koran te verbieden en de immigratie uit Islamitische landen onmogelijk te maken. Als ik het goed begrijp wil Wilders ook afvallige homo’s uit Iran die hier asiel zoeken, niet toelaten.

Daarmee, partijgenoten, ben ik het niet eens. Het is waar dat er in de wereld veel geweld is dat door de Islam wordt geïnspireerd. Denk aan de Talibaan, of aan geweld tegen Christelijke Molukkers. In Nederland zien we dat wie zich op enigszins provocerende wijze tegen de Islam keert, niet zonder politiebescherming kan. Onze afdeling heeft daar een bijzondere ervaring mee: de eerste gelegenheid waar Ayaan Hirsi Ali op advies van de politie afzag van een openbaar optreden, was onze afdelingsvergadering van 19 september 2002.

Daar staat tegenover dat ook het Christendom een lange traditie van religieus geïnspireerd geweld kent. In de islamitische wereld kun je het beter niet over de Kruistochten hebben, maar de verovering van Zuid Spanje in 1492 door de katholieken leidde ook tot een humanitaire ramp. Leefden onder een islamitisch regiem Moslims, Joden en Christenen vreedzaam naast elkaar, onder de Roomsen werden Moslims en Joden op afschuwelijke wijze vervolgd. Er kwam zo ook een eind aan de vooraanstaande positie van Andalusië in de wetenschap. Algebra, algoritme, alchemie, het zijn allemaal aan het Arabisch ontleende begrippen. Nog steeds rekenen we met Arabische cijfers; laat Wilders het maar niet horen.

De katholieke Spanjaarden bedreven genocide in Zuid-Amerika. De reformatie werd bestreden met de brandstapel. Tijdens de eerste jaren van de tachtigjarige oorlog ervoer men in onze streken tot welke wreedheid religieus geïnspireerde katholieken in staat waren. Uit angst daarvoor wilde in 1574 het Leidse stadsbestuur zich niet overgeven, ondanks het gebrek aan voedsel in de stad. Niet voor niets wordt het ontzet van Leiden nog elk jaar gevierd. Tijdens de dertigjarige oorlog slachtten katholieken en protestanten elkaar op zo’n schaal af, dat na afloop nog slechts één derde van de Duitse bevolking in leven was.

Inmiddels zijn de Christenen aanzienlijk vredelievender geworden. Sinds er een eind is gekomen aan het geweld in Noord-Ierland en voormalig Joegoslavië, kent de wereld geen Christelijk geïnspireerd oorlogsgeweld meer. Nederlandse katholieken hebben ook steeds meer de beginselen van de democratische rechtsstaat geïnternaliseerd. Het is nu niet meer denkbaar dat de Nederlandse bisschoppen hun gelovigen afraden om lid van de PvdA te worden of verbieden om naar de VARA te luisteren, zoals ze dat in 1954 nog deden.

Ook kun je tegenwoordig het Christendom vrijelijk bekritiseren, zonder dat je daarna politiebescherming nodig hebt. In 1964 waren we nog niet zover. Toen staakte Mies Bouwman haar medewerking aan het satirische VARA-programma Zoishettoevalligooknog’seenkeer omdat ze niet wilde dat haar kinderen alleen nog maar onder politiebescherming naar school konden. De hetze tegen het programma werd vooral gevoerd door de Telegraaf, het lijfblad van de gemiddelde Wilders-adept.

In de jaren vijftig was er daarom een reële angst dat door het hoge geboortecijfer van de katholieken de democratische rechtstaat onder druk zou komen te staan. Ik denk alleen niet dat wanneer de VARA daaraan uiting had willen geven in een film die vergelijkbaar was met Fitna, die film toen zou zijn toegelaten. De vrijheid van omroeporganisaties was toen nog minder verankerd. Maar wanneer ik nu hoor, dat in Zuid Limburg de bevolking afneemt, is mijn reactie: had mijn vader dat nog maar meegemaakt.

Je kunt hedendaagse katholieken en protestanten niet verantwoordelijk stellen voor de repressie die in vroeger jaren met de bijbel in de hand gepleegd is. Je kunt alleen maar blij zijn dat het menselijk geweten gelovigen ervan afhoudt hun religieuze boeken al te letterlijk te nemen. Dat geldt ook voor de meeste moslims in Nederland. Daarom moet je de Koran ook niet willen verbieden, maar als je dat wel wilt moet het ook voor de Bijbel gelden.

Als we de Koran en de Bijbel toestaan, moet het ook vrijstaan om een film als Fitna te maken. Wie Fitna wil verbieden redeneert net zo als Wilders wanneer hij de Koran wil verbieden. Dat is de paradox van de tolerantie: die geldt ook jegens intoleranten, anders word je zelf heel intolerant. Zoals Rosa Luxemburg zei: bij vrijheid van meningsuiting gaat het altijd om de vrijheid voor de andersdenkende.

Daarom heb ik met gekromde tenen gekeken naar het commentaar van Balkenende nadat Fitna op internet was gezet. Zijn behoefte zich te distantiëren van de film getuigde van een kruiperigheid tegenover islamitische onverdraagzaamheid waar ik niet goed van werd. Wanneer dat nodig was om Nederlanders in islamitische landen te beschermen, was het een vernedering, wanneer het was om de afzet van onze melkpoeder veilig te stellen, gaf het blijk van een gebrek aan geestelijke weerbaarheid. Wat een Jan Salie geest! Het gaat ons kennelijk nog steeds om de koffieveilingen van de Nederlandse Handelsmaatschappij.