Verschenen in 'Intermediair' - 23-11-2000
Er komt een nieuw stelsel voor de ziektekosten. Het verschil tussen ziekenfonds en particuliere verzekeraar gaat verdwijnen, en het stelsel gaat meer op een gewone verzekering lijken. Die keert uit wanneer de verzekerde de in de polis omschreven kosten moet maken, zonder dat men op het ministerie van Financiën bijhoudt of daarmee niet een van te voren vastgesteld budget wordt overschreden. Dat gebeurt bij de brandverzekering ook niet.
Wanneer Nederlandse ziekenhuizen onvoldoende plaats hebben, moet je kunnen uitwijken naar het buitenland. Wanneer de ene thuiszorginstelling onvoldoende personeel heeft, probeer je het gewoon bij een andere.
Zo wordt een van de oorzaken van de wachtlijsten in de gezondheidszorg weggenomen. Maar je vermijdt ook dat alleenstaande zelfstandigen met een laag inkomen via het ziekenfonds een solidariteitsheffing krijgen opgelegd die hun meer verdienende collega’s ontlopen. En je hoeft niet langer van verzekeraar te wisselen als je inkomen omhoog of omlaag gaat, of wanneer je – als gemeenteambtenaar – een andere werkgever kiest.
Zo’n stelsel is alleen acceptabel wanneer de premie betaalbaar blijft voor mensen met lage inkomens. PvdA, GroenLinks en SP kiezen daarbij voor een inkomensafhankelijke premie, VVD, CDA en D66 voor teruggave van een deel van de premie via het belastingbiljet. Links aarzelt daarbij niet er een principekwestie van te maken, en de eigen oplossing aan te prijzen als de enige die sociaal verantwoord is.
Daarbij slaat de PvdA weer diezelfde schrille toon aan als wanneer zij ontkoppeling van de uitkeringen afwijst, maar wel pleit voor vergroting van de afstand tussen werkenden en uitkeringsgerechtigden via de arbeidskorting. Of wanneer zij alleen de overheid en niet de sociale partners in staat acht om voor de WAO te zorgen. Op die manier verhult Melkert dat de PvdA bij punten als de hypotheekaftrek of Schiphol niet kan kiezen tussen de eigen principes en de angst voor een negatief stemadvies van De Telegraaf.
Toch heeft de ‘rechtse’ oplossing het voordeel dat je daarmee zelf voor je verzekering betaalt. Dan kun je ook eisen dat er wat tegenover staat. Zo’n inkomensafhankelijke premie is meer een soort belasting, waardoor de ziektekosten deel blijven uitmaken van de collectieve sector. Misschien is dat ook wel de bedoeling: Melkert keerde zich ooit ook tegen het uit de collectieve lasten wegdefiniëren van de WAO.
Het bezwaar van compensatie via het belastingstelsel zou zijn, dat je niet weet hoe dat in de toekomst bij een kabinet van CDA en VVD uitpakt. Maar dat geldt natuurlijk voor inkomensafhankelijke premies ook. En wat lees ik op de achterpagina van het PvdA-partijblad van november? Daar wil Kamerlid Duivesteijn de huursubsidie vervangen door een fiscale aftrekpost. De huursubsidie maakt dan geen deel meer uit van de collectieve uitgaven. Dat ‘brengt rust aan het huurfront’.
Duivesteijn stelt dus bij de huren voor wat zijn fractiegenoten bij de ziektekosten verontwaardigd afwijzen. Zouden ze in die fractie wel eens vergaderen?