Verschenen in 'De Leunstoel' - 29-01-2015
De Volkskrant van 15 januari nam een aantal cartoons over uit het de dag daarvoor verschenen nummer van Charley Hebdo, dat vanwege de aanslag een week eerder uitzonderlijke aandacht kreeg. Op een daarvan zie een vrouw haar boerka optillen, waarbij blijkt dat ze daaronder alleen een jarretelgordel met netkousen draagt. De hierbij werkzame humoristische procedé’s zijn contrast en taboedoorbreking, maar de tekening is misschien wel realistischer dan velen denken.
Eind vorige jaar ben ik als toerist kort in een aantal steden in de Arabische wereld geweest. Dat geeft je geen gefundeerd inzicht hoe een maatschappij in elkaar ziet, maar sommige dingen vallen je wel op. Of je nu op de souk in het oude Marrakech rondloopt of de mondaine shopping malls in Abu Dhabi of Dubai, nergens is er zo’n contrast tussen de echte vrouwen op straat en de afgebeelde vrouwen in reclame en etalages.
In Europa is zo’n verschil er ook, maar alleen omdat je pas na een zware selectie fotomodel wordt. In de Arabische wereld zit het verschil vooral in de kleren. Aan de ene kant van de etalageruit dragen de vrouwen hoofddoeken, voor zover ze niet al volledig bedekt worden door een niqaab of boerka. Aan de andere kant van de etalageruit zie je nauwelijks hoofddoeken of boerka’s, maar sexy kleren, soms in de stijl van duizend-en-één nacht, soms naar de laatste mode in het Westen.
Ook in reclames voor schoonheidsmiddelen en schoonheidssalons dragen vrouwen geen hoofddoek. Etalagepoppen hebben vaak blond haar. Er worden ook crèmes aangeprezen die de huid lichter moeten maken, ook voor mannen. Voor kleine meisjes zijn er rugzakjes te koop waarop een blonde del staat afgebeeld. In een shopping mall in Abu Dhabi kwamen we de Paris Gallery tegen, waarvan de naam duidelijk niet verwees naar de banlieu, maar naar de reputatie van Parijs als modestad.
Er is dus een groot contrast tussen hoe vrouwen er in de Arabische wereld op straat uit zien, en het in die regio heersende schoonheidsideaal. Je leest er weinig over, maar ik vond het fascinerend. Iemand zou er een eel uitgebreidere studie naar moeten doen.
Je mag aannemen dat die geëtaleerde kleren ook gekocht en gedragen worden, en dat is dan kennelijk in de huiselijke kring. Dat is een groot contrast met het Westen, waar vrouwen juist veel geld besteden aan de kleren die ze dragen als ze uitgaan, en in die situatie ook eerder uitdagend gekleed gaan.
De leer is natuurlijk dat vrome vrouwen daar geen behoefte aan hebben, en hun schoonheid voor hun echtgenoot reserveren. Dan zouden ze dus heel goed al die sexy kleren uit de wereld van duidend-en-één nacht onder hun niqaab kunnen dragen, om zodra ze thuis zijn al hun attracties in de strijd te gooien, dit ook vanwege concurrentie die polygamie met zich meebrengt. Dan is die cartoon dus ook helemaal niet zo onrealistisch.
Toch zijn die Arabische vrouwen er niet tevreden mee alleen mooi te zijn voor hun echtgenoten. In de Arabische shopping malls zie je vrouwen in niqaab met dure merktassen. Omdat zo’n niqaab vaak niet helemaal tot de grond rijkt hun je zien dat er palen van hakken onder gedragen worden waarbij vergeleken Eva Jinek een klein meisje is. En er valt rond de ogen net genoeg gezicht vrij om te kunnen zien dat de ogen zwaar opgemaakt zijn. Ook vrouwen in niqaab presenteren zich als mondaine vrouw.
Er is dus wel degelijk de behoefte om te buitenshuis te koketteren en de kloof tussen de wereld voor en achter de etalageruit te overwinnen. Onder de niqaab broeit en zindert het.
In De Leunstoel 29 januari 2015