Scheef wonen, dames en heren, kent u die uitdrukking? Of denkt u misschien dat dat gaat over de huizen rond de Vijzelgracht, die scheef zijn komen te staan vanwege de aanleg van de Noordzuidlijn? In dat laatste geval moet ik u uit de droom helpen: scheef wonen is niet het wonen in een scheef huis, maar in een huis waarvoor minder huur wordt gevraagd dan de bewoner zou kunnen betalen, gelet op zijn inkomen.

Alleen als het gaat om wonen is daar discussie over. Niemand heeft het over scheef eten, wanneer iemand een patatje eet bij de Febo in plaats van een diner bij Joop Braakhekke. En wie in een oude Eend rijdt terwijl hij zich ook een nieuwe Ferrari zou kunnen veroorloven, krijgt ook niet het verwijt scheef te rijden. Je hebt wel schuinsmarcheerders, maar dat is weer heel iets anders.

Waarom dan wel het begrip scheef wonen, dat een verwijt inhoudt aan degene die zijn woonlasten zo laag mogelijk wil houden? Dat verwijt treft niet eigenaar-bewoners die er de voorkeur aangeven eenvoudig te wonen om zo meer geld uit te geven aan andere dingen. Maar wel bewoners van huurwoningen die ervan profiteren dat de huur kunstmatig laag worden gehouden, lager dan die op de vrije markt zou zijn. Dat blijkt duidelijk uit het verschijnsel van de illegale doorverhuring, dat vooral in Amsterdam een hoge vlucht genomen heeft. Bij veel huurwoningen is het niet moeilijk om een huurder te vinden die veel meer bereid is te betalen dan wat de eigenaar mag vragen.

De lage huren zijn het gevolg van subsidies in het verleden en regulering van de huurprijs nu. Dat gebeurt om het mensen met een laag inkomen mogelijk te maken om behoorlijk te wonen. Maar wanneer die mensen later meer gaan verdienen, is het de vraag of ze niet een duurder huis zouden moeten gaan zoeken. Die gedachte leeft al sinds de jaren zeventig. Om die reden is zijn er toen individuele huursubsidies gekomen, waardoor mensen per saldo meer voor hun huis gaan betalen naarmate ze meer verdienen. Maar ook zonder huursubsidie (nu huurtoeslag) is het voordeliger om niet te verhuizen. Sommige woningcorporaties onderzoeken nu ook de mogelijkheid om zelf een inkomensafhankelijke huur in rekening te brengen, om zo huurders die meer gaan verdienen te stimuleren om te verhuizen.

Maar intussen doet zich een andere probleem voor. In veel buurten wordt geklaagd over de eenzijdige samenstelling van de bevolking. Veel allochtonen met een laag inkomen, veel mensen met een uitkering. Maar als dat het probleem is moet je natuurlijk juist blij zijn met elke scheefwoner. In plaats daarvan streeft men echter naar gemengde wijken door goedkope woningen af te breken en er duurdere voor in de plaats te zetten. De scheefwoners moeten dan duurder gaan wonen, zonder dat het meer woningen voor lage inkomens oplevert. In de complexen met lage huren wordt de bevolkingsopbouw juist eenzijdiger. Hier zit duidelijk iets scheef.

In Metro Amsterdam 15.10.2008