Er komt geen referendum over het nieuwe Europese verdrag. Dat is slecht nieuws voor de tegenstanders, want in de Tweede Kamer is de meerderheid voor dat verdrag. Daar heeft men er begrip voor dat je maar één keer kunt heronderhandelen, en dat Nederland daarbij veel heeft binnen gehaald. Niemand kan nog het nieuwe verdrag als de geboorte-akte van een Europese superstaat aanmerken. Dat doet de fanatieke Europeanen in GroenLinks en D66 pijn, al roepen zij niet op tegen het nieuwe verdrag te stemmen.

Maar zij willen wel een nieuw referendum, net als veel PvdA-leden graag hadden gezien. Maar terwijl de SP-PVV coalitie dat wil in de hoop op een nieuwe afwijzing, verwachten de voorstanders van een referendum in PvdA, D66 en GroenLinks dat nu een meerderheid vóór zou stemmen. Dat lijkt mij overmoed.

Volgens een eerste peiling van Maurice de Hondt zou 25 % van de tegenstemmers uit 2005 nu vóór stemmen, en 5 % van de voorstemmers uit 2005 tegen. Weeg je dat met de feitelijke uitslag uit 2005, dan zou nu 52% vóór stemmen, en 48 % tegen. Dat is een meerderheid, maar geen erg solide, zeker niet als je je realiseert dan in 2005 vlak voor het referendum een sterke verschuiving optrad ten gunst van het ‘nee’.

Kiezers zullen ook niet erg onder de indruk zijn wanneer dezelfde politici die vorige keer de Europese Grondwet verdedigden, nu vertellen dat in het nieuwe Europese verdrag de bezwaren tegen de Grondwet zijn weggenomen, zeker niet wanneer de beroeps-Europeanen en masse vertellen dat er juist niets veranderd is. De verdediging van het nieuwe verdrag zou daarmee vooral de taak van Plasterk en Rouvoet worden, maar die moeten om geloofwaardig te blijven tegelijkertijd hun meer algemene bezwaren tegen de gang van zaken binnen Europa handhaven.

Net als in 2005 zouden veel kiezers zich niet laten leiden door wat er nu precies in het verdrag staat, maar door hun algemene oordeel over de Europese integratie. Heimwee naar de gulden en afschuw van een Turks lidmaatschap spelen dan een grotere rol dan de voordelen van een kleinere Europese commissie. Ook allerlei nieuwe kwesties roepen de vraag op of we met de Europese integratie wel op de goede weg zijn:

Helpt het dan wanneer het nieuwe verdrag meer parlementaire controle op de Europese besluitvorming mogelijk maakt? Volgens de vice-president van de Raad van State gebruiken Kamerleden de huidige mogelijkheden al onvoldoende. Een referendum over het nieuwe verdrag geeft de kiezer een prima mogelijkheid daar een signaal over af te geven: tegen.