Zoek op trefwoord :
Netwerken en transparantie
Verschenen in 'Overheidsmanagement' - 06-12-2006

Hoewel de overheid geen bedrijf is, wordt van overheden wel steeds meer een ondernemende houding verwacht. Dat betekent kansen grijpen en risico's durven te lopen. Nieuwe ontwikkelingen onderkennen en daarop inspelen. Coalities aangaan met anderen die over complementaire kennis of middelen beschikken. Zo moet het bedrijfsleven meer toegang krijgen tot universitaire kennis, en moeten woningcorporaties en zorgorganisaties samen optimale condities creëren om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen.
Om tot die coalities te komen is netwerken heel belangrijk. Mensen leren elkaar kennen in informele contacten: op recepties, in eetclubjes, bij de Rotary. Netwerken vormen het cement van de samenleving. Zo merk je of het met iemand klikt of dat je niet met hem door één deur kunt. Je ervaart zelf wie te vertrouwen is en wie niet, maar via een netwerk kun je ook navragen wat iemands reputatie is. Wie een goede reputatie heeft krijgt gemakkelijk toegang tot mensen, wie vertrouwen beschaamt kan het de volgende keer wel schudden. Netwerken is belangrijk voor het verwerven van opdrachten. Daarom worden er bij de borrel ook altijd zoveel visitekaartjes uitgewisseld.
Bestuurders netwerken ook . Het is belangrijk om je collega's in andere steden te kennen, bij voorbeeld om gemakkelijk een beroep op hun te kunnen doen wanneer je een gezamenlijk probleem hebt. Zo kun je ook gezamenlijk projecten opzetten. Veel gemeenschappelijke regelingen vinden hun oorsprong in netwerken. Via contacten binnen je eigen partij kun je soms iets net realiseren dat anders niet lukt. En je kunt informatie uitwisselen: 'Hoe bevalt jullie nieuwe accountant?' 'Dat ontwerpbureau dat jullie in huis gehaald hebben, is dat wat?
Maar je onderhoudt natuurlijk ook contacten met kiezers, en met bedrijven in de stad. Zo hoor je nog eens wat: bedrijf X zoekt nieuwe huisvesting, en heeft zijn blik laten vallen op een gemeentelijk pand dat binnenkort vrijkomt. Bedrijf Y is weinig te spreken over de professionaliteit waarmee dat ene bedrijfsloket wordt bemand dat vorig jaar geïntroduceerd is, en zou liever weer rechtstreeks met Bouw en Woningtoezicht praten.
Om iets te kunnen met dat soort mededelingen, moet je natuurlijk wel weten wat je aan de boodschapper hebt. Dat bepaalt of je op een receptie met iemand doorpraat of ineens een oude bekende wilt begroeten.
Elke ondernemer zal beamen dat het zo werkt. Maar als overheid zit je dan wel met een probleem. Van de overheid wordt ook verwacht dat hij transparant is. Voor de wet is iedereen gelijk, en daarom moet iedereen die zijn diensten aan de overheid aanbiedt ook gelijk behandeld worden. Daarom gelden voor de overheid Europese aanbestedingsprocedures. In het bedrijfsleven kijken ze daar wel voor uit: het is een omslachtige manier om een opdracht te verlenen aan iemand die niet je voorkeur heeft.
Ondernemingszin en transparantie gaan daarom slecht samen. De universitaire onderzoeker die een joint venture aangaat met een bedrijf en vervolgens de universiteit een contract met die joint venture laat sluiten, krijgt al gauw het verwijt twee petten te dragen. En de zorginstelling die zo'n mooi convenant met de woningcorporatie had gesloten, valt buiten de prijzen bij de aanbesteding van de WMO. Dat wordt te weinig beseft.

In Overheidsmanagement december 2006