Verschenen in 'Intermediair' - 01-03-2001
Prins Friso is de enige Nederlander van wie de Rijksvoorlichtingsdienst tot nu toe officieel zijn seksuele voorkeur heeft meegedeeld. Het roept de legendarische Franse diplomaat en politicus Talleyrand in herinnering – vanaf de Franse revolutie dienaar van de meest uiteenlopende regiems – die gezegd moet hebben: “Vertrouw nooit een gerucht, tenzij het officieel ontkend wordt.” Ik vrees voor Friso dat er in Nederland veel Talleyrands zijn.
Heeft de Rijksvoorlichtingsdienst het desondanks bij het rechte eind, dan ontneemt dat de mogelijke relevantie voor de korte termijn aan een discussie die in de Eerste Kamer is gevoerd bij de behandeling van het homohuwelijk. Het ging erom, wat de consequenties waren wanneer een koning of een troonsopvolger een dergelijk huwelijk zou willen aangaan.
Opmerkelijk genoeg nam staatssecretaris Cohen namens de regering het standpunt in, dat de bepalingen in de Grondwet over het huwelijk van de Koning niet op het homohuwelijk konden slaan, omdat het Koningschap erfelijk is. Met zo’n huwelijk zou het erfelijk koningschap op het spel worden gezet. Toch zou de koning zo’n huwelijk wel kunnen aangaan, maar, “over wat er dan zal gebeuren … zal ik nu geen voorspelling doen.”
Het was een standpunt dat de tegenstanders van het homohuwelijk in hun bezwaren sterkte, omdat zij vonden dat ook het gewone huwelijk op voortplanting gericht moet zijn. De meest uitgesproken voorstanders (GroenLinks, D66) bleven daarentegen in verwarring achter, zonder dat zij overigens geprobeerd hebben het regeringsstandpunt middels een motie te corrigeren.
Je krijgt uit Cohens woorden de indruk, dat een koning die een homohuwelijk zou willen aangaan, onder een zodanige maatschappelijke druk zou komen te staan, dat hij wel moet aftreden. Het zou ook kunnen zijn, dat het parlement naar zijn verwachting geen toestemming voor een dergelijk huwelijk zou willen geven.
Dat zou echter niet terecht zijn, wanneer de beoogde partner ten minste een jongeman van onbesproken gedrag is, en geen fiscale asielzoekers of collaborateurs met een dictatoriaal regiem in zijn familie heeft. Wanneer onderkoning Tjeenk Willink zich in het openbaar met zijn mannelijke partner vertoont, waarom dan de bovenkoning niet? Waarom geen queen op de troon? Maar het lijkt me heerlijk om in die discussie het CDA te zien spartelen.
Dat uit zo’n verbintenis geen kinderen kunnen voortkomen lijkt mij geen reden om zo’n huwelijk te verbieden. Dan zou een koninklijk huwelijk ook pas gesloten kunnen worden wanneer de bruid eenmaal zwanger is. Zo’n gebruik heeft in Oost-Nederland wel bestaan – lees Publieke werken van Thomas Roosenboom – maar ik heb nooit begrepen dat het huwelijk tussen Alex en Maxima daar op wacht.
Je kunt Cohen ook anders interpreteren. Je kunt stellen dat de parlementaire goedkeuring van een huwelijk van koning of troonsopvolger is voorgeschreven vanwege de invloed die de huwelijkspartner en diens familie op de opvoeding van een troonsopvolger uitoefent. Dan is het heel consequent dat die goedkeuring niet nodig is, wanneer van tevoren al vaststaat dat er toch geen kinderen komen. Dan heeft zo’n homoprins het maar makkelijk!